Prawo pracy jest gałęzią prawa, która reguluje wszystkie relacje na linii pracodawca – pracownik. Podstawowym aktem prawnym, który zawiera te regulacje (prawa i obowiązki) jest kodeks pracy. Dodatkowo mogą to być akty prawne, czy regulaminy bądź statuty, jednak pod względem hierarchii kodeks pracy zajmuje pierwsze miejsce i pozostałe dokumenty muszą być z nim zgodne.
Główne założenia prawa pracy.
Do podstawowych zasad praw pracy wyrażonych w kodeksie pracy należą:
- zasada prawa do pracy – jest ona zaliczana do podstawowych wolności i praw obywatela gwarantowanych przez RP, a państwo jest zobowiązane zrobić wszystko, by osoby w wieku produkcyjnym miały możliwość podjęcia pracy (zwalczanie bezrobocia)
- zasada swobody pracy – każdy ma prawo do wyboru pracy według własnych potrzeb i upodobań, tyczy się to zarówno konkretnego zawodu jak i miejsca, w którym będzie on wykonywany
- zasada poszanowania godności i innych dóbr osobistych – zasada ta jest jednym z głównych obowiązków pracownika wobec pracodawcy, do dóbr osobistych człowieka zaliczamy m.in zdrowie, wolność, tajemnicę korespondencji czy swobodę sumienia
- zasada równouprawnienia pracowników – nazywana jest również zasadą równego traktowania, zgodnie z tą zasadą pracownikom należą się równe prawa jeśli wykonują ten sam zawód ( w głównej mierze chodzi o zapewnienie tych samych praw kobietom i mężczyznom)
- zasada niedyskryminacji – niedozwolone jest dyskryminowanie pracowników ze względu na ich wiek, płeć, kolor skóry, wyznanie religijne, przekonania polityczne czy narodowość
- zasada prawa do godnego wynagrodzenia – określa ją m.in polityka państwa, która ustala minimalne wynagrodzenie za podejmowaną pracę oraz minimalną stawkę godzinową ( ustawa a z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę)
- zasada prawa do wypoczynku – jest to zapewnione prawo konstytucyjne, które mówi o tym, że każdy pracownik ma prawo do dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów, zasada określa również maksymalne normy czasu pracy
- zasada zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy – zasady BHP dotyczą zarówno pracodawcy, które ma je zapewnić, oraz pracownika, który winien jest ich przestrzegać
- zasada zaspokajania bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników – takie zaplecze socjalne może polegać np na zapewnieniu pracownikom aktywnych form wypoczynku, opieki nad dziećmi w żłobkach czy zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe
- Zasada ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych – pracownik ma prawo do poszerzania swoich umiejętności dzięki przeznaczonym ku temu kursom czy szkoleniom, a pracodawca winien pokryć bądź zwrócić pracownikowi koszty związane z dojazdem czy zakwaterowaniem
- zasada swobody zrzeszania się pracowników i pracodawców – pracownicy mają prawo do tworzenia związków zawodowych, którym przysługuje możliwość organizowania strajków pracowniczych
Jakie osoby obowiązuje prawo pracy?
Prawo pracy (o którym więcej możesz przeczytać na https://prawoteka.pl/) reguluje stosunek między pracodawcą a podwładnym i to właśnie tych stron dotyczą wszystkie dokumenty wydane zgodnie z prawem pracy. Jednocześnie za podwładnego według definicji prawnej uważa się osobę “zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę” . Wynika z tego, że osoby które podpisały umowę cywilnoprawną (umowa zlecenie, umowa o dzieło) nie są objęte tym prawem. Wszelkie spory zaistniałe między zleceniodawcą a zleceniobiorcą należy rozstrzygać w tym przypadku w oparciu o Kodeks Cywilny.
Ze względu na często pojawiające się zmiany w prawie pracy warto zapoznawać się z nimi na bieżąco. Pełna treść Kodeksu Pracy, a także jakiekolwiek wprowadzane zmiany publikowane są one w Internetowym Systemie Aktów Prawnych oraz na stronie Głównego Inspektoratu Pracy
Zobacz także: