Kodeks pracy wyraźnie określa jakie przywileje i obowiązki ma zarówno pracodawca, jak i pracownik. Dzięki przepisom w razie potrzeby jedna ze stron może domagać się potwierdzenia własnych racji przed sądem. Istotną kwestią dla zatrudnionych są dni wolne. W tym tekście można przeczytać o tym, co prawo pracy mówi o urlopie wypoczynkowym. Warto się tego dowiedzieć!
Komu przysługuje urlop wypoczynkowym?
Głównym założeniem urlopu wypoczynkowego jest regeneracja sił pracownika. Dzięki dniom wolnym może odpocząć i wrócić do pracy z nową energią. Niestety nie każda osoba wykonująca obowiązki służbowe może liczyć na to, że pracodawca udzieli urlopu. Zgodnie z prawem pracy urlop przysługuje jedynie pracownikom, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Umowa zlecenie lub o dzieło nie zapewniają zatrudnionemu prawa do odpoczynku. Jednak istnieje możliwość odstąpienia od tej reguły. Zwłaszcza jeśli chodzi o umowę zlecenie.
Podczas nawiązywania współpracy strony mogą uwzględnić adnotację o tym, że pracownik w czasie wykonywania zlecenia może ubiegać się o urlop. W tej sytuacji jest to zgodne z prawem pracy. Oczywiście chodzi o długotrwałe zlecenie, a nie trwające np. kilka dni.
W innym przypadku umowa zlecenie uprawnia pracownika do urlopu wypoczynkowego, jeżeli:
- Wykonuje swoje obowiązki zgodnie z poleceniami przełożonego.
- Robi to w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.
- Jego nieobecność uniemożliwia znalezienie zastępstwa.
Artykuł 22 kodeksu pracy mówi, że jeśli spełnione zostały powyższe warunki, a pracodawca zobowiązał się wypłacać wynagrodzenie, to sprawa dotyczy stosunku pracy. Żadnego znaczenia nie ma więc rodzaj podpisanej umowy.
Jak długo może trwać urlop wypoczynkowy?
Długość urlopu wypoczynkowego jest ściśle związana ze stażem pracy. Im pracownik przepracuje więcej lat, tym więcej dni wolnego będzie mu przysługiwać. Nie oznacza to jednak, że osoba pracująca przykładowo 30 lat, może być przez pół roku na urlopie. Kluczową rolę odgrywa tutaj pierwszy rok pracy. Zgodnie z prawem pracy każdy przepracowany miesiąc upoważnia pracownika do 1/12 urlopu, czyli niecałe 2 dni. Artykuł 154 kodeksu pracy mówi o tym, że osoba ze stażem pracy poniżej 10 lat, ma prawo do 20 dni urlopu w ciągu roku kalendarzowego. Natomiast ci, którzy pracowali dłużej, mogą liczyć na dodatkowe 6 dni.
Warto zaznaczyć, że pracownik nie musi przez te lata być zatrudniony u tego samego pracodawcy. Jeżeli przez 6 lat pracował u jednego przełożonego, a kolejne 6 u drugiego, to należy mu się 26 dni urlopu wypoczynkowego.
Urlop wypoczynkowy – co jeszcze warto wiedzieć?
Choć pracownikowi przysługuje 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego, to rzadko kiedy wykorzystywany jest on w całości za jednym razem. Najczęściej spowodowane jest to tym, że długotrwała nieobecność może mieć wpływ na reorganizację przedsiębiorstwa. Co prawda, pracownik może wykorzystać cały urlop, ale wyłącznie za zgodą pracodawcy. Według artykułu 162 kodeksu pracy urlop może zostać podzielony na części, lecz tylko na wniosek zatrudnionego. Jedna z tych części nie powinna być krótsza niż 14 dni.
Zgodnie z prawem pracy przełożony zobowiązany jest udzielić urlopu wypoczynkowego pracownikowi, w tym samym roku, w którym nabył do niego prawo. Jeśli podwładny nie chciał z niego korzystać, to dni wolne przechodzą na kolejny rok kalendarzowy. Z tym że urlop należy wykorzystać nie później niż do 30 września. W przypadku, gdy pracownik ponownie odmówił udania się na urlop, to pracodawca i tak może go udzielić. Jako że urlop wypoczynkowy ma charakter bezwzględny i został umieszczony w kodeksie pracy, to obie strony umowy muszą się wywiązać ze swoich obowiązków w niej zawartych.
Ponadto pracownik, który pracuje mniej niż 40 godzin tygodniowo, czyli jest zatrudniony, to także ma prawo do urlopu. Z tą różnicą, że będzie on krótszy. Przykładowo, jeśli dana osoba pracuje na pół etatu, to należy jej się 10 dni urlopu.
Co ciekawe, pracownik w trakcie urlopu wypoczynkowego może wykonywać inną pracę np. sezonową. Pracodawca nie powinien mieć do tego żadnych przeciwwskazań, ponieważ udzielił urlopu i nie ma podstaw do tego, aby ingerować w wolny czas podwładnego.
Zobacz także:
- Prawo pracy – Co mówi o urlopie
- Czy warto pracować na umowę zlecenie
- Ile dni urlopu przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu w szkole
- Zaświadczenie o zarobkach jako ekwiwalent za niewykorzystany urlop – jak policzyć?
- Prawo pracy – Czym jest oraz kogo obowiązuje
